महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेल्या एक रुपयात पीक विमा योजना अंतर्गत शेतकऱ्यांच्या खात्यात आता थेट भरपाईची रक्कम जमा होऊ लागली आहे. अनेक शेतकऱ्यांना नुकतेच ₹१३,००० पर्यंत भरपाई मिळाली असून काही ठिकाणी ही रक्कम त्याहून जास्तही आहे. चला तर जाणून घेऊया या योजनेची सविस्तर माहिती.
किती रक्कम मिळते?
या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांच्या पिकाच्या नुकसानीनुसार भरपाईची रक्कम दिली जाते. काही जिल्ह्यांमध्ये सोयाबीन, कापूस आणि भात या पिकांसाठी हेक्टरी ₹१२,००० ते ₹१५,००० इतकी भरपाई मिळाल्याचे दिसून आले आहे. त्यामुळे ₹१३,००० ही फक्त सरासरी रक्कम आहे काहींना जास्त, काहींना कमी मिळू शकते.
योजना कधी सुरू झाली?
ही योजना २०२३ पासून सुरू झाली असून यात शेतकऱ्याला फक्त ₹१ भरावा लागतो. उर्वरित संपूर्ण विमा हप्ता सरकारकडून भरला जातो. यामुळे शेतकऱ्याला फक्त ₹१ मध्ये संपूर्ण पीक विमा संरक्षण मिळते. जर पिकाचे नुकसान झाले, तर विमा कंपनी थेट शेतकऱ्याच्या बँक खात्यात भरपाई पाठवते.
आवश्यक कागदपत्रे
| आवश्यक कागदपत्रे | तपशील |
|---|---|
| विमा अर्जाची पावती / नोंदणी क्रमांक | अर्जाचा पुरावा म्हणून |
| पिकाची माहिती असलेले घोषणापत्र / ई-पिक पाहणी नोंद | पिकाचे तपशील |
| ७/१२ आणि ८-अ उतारे | जमिनीचा पुरावा |
| आधार कार्ड (बँक खात्याशी लिंक) | ओळख आणि DBT साठी आवश्यक |
| बँक पासबुकची प्रत | बँक तपशील |
| नुकसान सूचना अर्ज व पंचनामा | नुकसान झाल्यास आवश्यक |
रक्कम आली आहे का ते कसे तपासाल?
ऑनलाइन तपासणीसाठी:
- अधिकृत संकेतस्थळावर जा https://pmfby.gov.in
- “Application Status” वर क्लिक करा
- तुमचा Acknowledgement Number आणि Captcha भरा
- “Check Status” वर क्लिक करा
- तिथे Claim Paid (रक्कम आली) किंवा Under Process (प्रक्रिया सुरू) असे दिसेल
बँकेतून तपासण्याचे मार्ग:
- बँकेकडून आलेला SMS बघा
- पासबुक अपडेट करा
- बँकेच्या मिस्ड कॉल सुविधेतून शिल्लक तपासा
स्थानिक तपासणीसाठी:
- कृषी सहाय्यक किंवा मंडळ अधिकारी यांच्याकडे चौकशी करा
- काही गावांत ग्रामपंचायतीत यादी लावली जाते
- विमा कंपनीच्या प्रतिनिधींशी (उदा. रिलायन्स, HDFC, ओरिएंटल) संपर्क साधा
२०२५ साठी नवीन बदल
२०२५ पासून या योजनेत काही महत्त्वाचे बदल करण्यात आले आहेत :
- भरपाई उत्पादनावर आधारित मिळेल
- काही Add-on कव्हर (गारपीट, पेरणी न होणे) काढले गेले आहेत
- शेतकऱ्यांना आता ठराविक टक्केवारीने प्रीमियम भरावा लागेल
- खरीप पिके : २%
- रब्बी पिके : १.५%
- नगदी पिके : ५%
नवीन “Cup & Cap” मॉडेल लागू केले गेले आहे म्हणून जर तुम्ही २०२३ किंवा २०२४ मध्ये ₹१ भरून विमा घेतला असेल, तर तुम्हाला भरपाई मिळेल. पण २०२५-२६ पासून नवीन नियम लागू होतील आणि थोडेसे बदल दिसतील.
महत्त्वाच्या टीपा
- ₹१३,००० ही फक्त सरासरी रक्कम आहे; तुमच्या पिकानुसार ती बदलू शकते.
- ऑनलाइन यादी जाहीर होत नाही – पैसे थेट DBT द्वारे खात्यात जमा होतात.
- तपासण्यासाठी बँक पासबुक, SMS किंवा PMFBY पोर्टल वापरा.
- पैसे आले नसतील तर कृषी अधिकारी, तलाठी किंवा विमा हेल्पलाइन १४४४७ वर संपर्क साधा.
निष्कर्ष
‘एक रुपयात पीक विमा योजना’ ही शेतकऱ्यांसाठी मोठा दिलासा ठरली आहे. फक्त ₹१ मध्ये विमा भरून आता हजारोंची मदत थेट खात्यात मिळते आहे. या योजनेमुळे पिकांचे नुकसान झाले तरी शेतकऱ्यांना आर्थिक आधार मिळून त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो आहे.
मी नितिकेश, मागील 4 वर्षांपासून महाराष्ट्रातील विविध शासकीय माहिती, सरकारी नौकरी माहिती लोकांपर्यंत पोहोचवण्याचे काम करतोय. marathisathi.in या वेबसाईटवर तुम्हाला सर्व योजना एका ठिकाणी, अगदी सोप्या भाषेत समजून घेता येतील, कारण तुमचा हक्काचा लाभ मिळवायला माहिती असणं गरजेचं आहे!