भारतामध्ये पेट्रोल आणि डिझेलचे दर नेहमीच सामान्य लोकांसाठी चिंतेचा विषय ठरले आहेत. महागाई आणि वाढत्या खर्चाच्या पार्श्वभूमीवर जेव्हा इंधनाचे दर बदलतात, तेव्हा थेट परिणाम घरगुती बजेटवर होतो. मात्र, ऑक्टोबर 2025 मध्ये तब्बल तीन वर्षांनंतर पहिल्यांदाच पेट्रोल आणि डिझेलच्या दरात घट झाली असून ग्राहकांना मोठा दिलासा मिळाला आहे.
पेट्रोल-डिझेलवर GST का नाही?
GST 2.0 लागू झाल्यानंतर लोकांना अपेक्षा होती की पेट्रोल-डिझेल स्वस्त होतील. परंतु अजूनही हे इंधन GST च्या कक्षेत नाही. केंद्र सरकार इंधनावर एक्साइज ड्युटी तर राज्य सरकारे VAT आकारतात. हाच महसूल राज्य सरकारांसाठी मोठा उत्पन्नाचा स्रोत असल्याने ते पेट्रोल-डिझेलला GST अंतर्गत आणण्यास टाळाटाळ करतात.
दर कसे ठरतात?
भारतामध्ये दररोज सकाळी 6 वाजता पेट्रोल-डिझेलचे दर अपडेट होतात. आंतरराष्ट्रीय बाजारातील कच्च्या तेलाचा दर, रुपया-डॉलर विनिमय दर, कर, रिफायनिंग खर्च आणि मागणी-पुरवठा या घटकांवर तेल कंपन्या दर ठरवतात. त्यामुळेच प्रत्येक राज्यात इंधनाचे दर वेगवेगळे असतात.
प्रमुख शहरांतील ताजे दर (02 ऑक्टोबर 2025)
- दिल्ली – पेट्रोल ₹94.72, डिझेल ₹87.62 प्रति लिटर
- मुंबई – पेट्रोल ₹104.21, डिझेल ₹92.15
- कोलकाता – पेट्रोल ₹103.94, डिझेल ₹90.76
- चेन्नई – पेट्रोल ₹100.75, डिझेल ₹92.34
- अहमदाबाद – पेट्रोल ₹94.49, डिझेल ₹90.17
- बेंगळुरू – पेट्रोल ₹102.92, डिझेल ₹89.02
- हैदराबाद – पेट्रोल ₹107.46, डिझेल ₹95.70
- पुणे – पेट्रोल ₹104.04, डिझेल ₹90.57
- चंदीगड – पेट्रोल ₹94.30, डिझेल ₹82.45
- पटना – पेट्रोल ₹105.58, डिझेल ₹93.80
दर स्थिर राहण्यामागचे कारण
मे 2022 मध्ये केंद्र आणि राज्य सरकारांनी करात कपात केली होती. त्यानंतर आंतरराष्ट्रीय बाजारातील चढ-उतार असूनही देशांतर्गत दर बराच स्थिर राहिला. यामुळे बराच काळ पेट्रोल-डिझेलच्या किमतीत मोठी वाढ झाली नाही.
कोणते घटक दरांवर परिणाम करतात?
- कच्च्या तेलाचे आंतरराष्ट्रीय दर
- रुपया-डॉलर विनिमय दर
- कर व करातील बदल
- रिफायनिंग व वाहतूक खर्च
- सण-उत्सव किंवा हंगामानुसार मागणी
कच्च्या तेलाचे दर वाढले किंवा रुपया कमजोर झाला की इंधन महाग होते.
आपल्या शहरातील दर असे जाणून घ्या
ग्राहकांना SMS द्वारे ताज्या दरांची माहिती मिळू शकते.
- IOCL – RSP <शहर कोड> 9224992249 वर पाठवा
- BPCL – RSP 9223112222 वर पाठवा
- HPCL – HP Price 9222201122 वर पाठवा
पुढे दर कसे राहतील?
तज्ज्ञांच्या मते, आगामी काळात आंतरराष्ट्रीय बाजारातील कच्च्या तेलाचे दर आणि मागणी-पुरवठ्याची परिस्थितीच इंधनाचे दर ठरवेल. तीन वर्षांनंतर आलेली ही घट ही नक्कीच ग्राहकांसाठी आनंदाची बातमी आहे, मात्र पुढील परिस्थिती जागतिक घडामोडींवर अवलंबून असेल.
मी नितिकेश, मागील 4 वर्षांपासून महाराष्ट्रातील विविध शासकीय माहिती, सरकारी नौकरी माहिती लोकांपर्यंत पोहोचवण्याचे काम करतोय. marathisathi.in या वेबसाईटवर तुम्हाला सर्व योजना एका ठिकाणी, अगदी सोप्या भाषेत समजून घेता येतील, कारण तुमचा हक्काचा लाभ मिळवायला माहिती असणं गरजेचं आहे!